مشاوره مدیریت ، از دیرباز تاکنون
ریشه های مشاوره مدیریت دوران معاصر در انقلاب صنعتی، ظهور کارخانه های مدرن و تغییر و تحولات اجتماعی و نهادی مرتبط قرار دارند. مشاوره مدیریت زمانی امکان پذیر می شود که فرایند تعمیم دادن و ساختاربخشی به تجارب مدیریت به سطح نسبتاً پیشرفته ای برسد. روش ها و اصول قابل اجرا برای سازمان ها و موسسات باید شناسایی و توصیف شوند، و کارآفرین سازمان باید تشویق و برای جستجوی راه بهتری جهت راهبری و کنترل کسب و کار سازمان تحت فشار قرار گیرد. به دلیل چالش های فراوان کسب و کارها در سطح جهانی، مشاوره مدیریت تبدیل به یک بخش خدماتی حرفه ای بسیار مشهود از نظر اندازه، ساختار، پیچیدگی، تعداد خدمات ارائه شده، استانداردها، نتایج کسب شده و تأثیر کلی بر سازمان شده است. مشاوران در سازمانها شناخته شده اند و حضورشان اغلب در تصمیمات و مبادلات اصلی سازمانی ضروری می نماید. شرکتهای مشاوره معروف و پیشرو به دلیل پایه دانش بنیان وسیعشان ، منابع متنوع خود، روحیه نوآورانه و ظرفیت مواجهه با موقعیت های کاملاً جدید و پیچیده بسیار قابل احترام و مورد نیاز هستند.
نگاهی تاریخی به حرفه مشاوره مدیریت
یک دیدگاه تاریخی به ما کمک می کند تا چشم انداز کنونی، قوت ها و محدودیت های مشاوره مدیریت را دریابیم. اینکه ریشه های تاریخی مشاوره مدیریت کجاست؟ تا چه زمانی در گذشته می توان ردپای این ریشه های تاریخی را دنبال کرد؟ چه رویدادهای اصلی و چه افرادی (شخصیت هایی) صنعت مشاوره را به شکل کنونی درآورده اند.اولیور وندل به گونه ای زیرکانه بیان کرد: "هنگامی که می خواهیم رویدادهای امروز را درک کنیم یا درباره آنچه که فردا اتفاق خواهد افتاد تصمیم بگیریم، به گذشته نگاه می کنیم.
دوران های نخستین
ریشه های مشاوره مدیریت دقیقاً مشابه ریشه های تاریخی مدیریت به عنوان یک حوزه فعالیت بشر و حوزه یادگیری است. بنابر این می توان ریشه های آن را تا ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح و دوران امپراطوریها و بسیار قبل از آن یعنی عصر کشاورزی دنبال کرد. اولین عصری که انسانها را به همدیگر مربوط کرد و به تبع آن تمدنهایی شکل گرفتند عصر کشاورزی بود.
بشر غارنشین که از شکار حیوانات وحشی و استفاده از گوشت آنها غذای خود را تامین می کرد و مهمترین سلاحشان همان سنگ بود به تدریج متوجه شد که گیاهخواری نیز یک نوع سبک زندگی می باشد. مسلم است که این دنیای جدید (عصر کشاورزی) در مقایسه با دنیای سابق ( شکار و غارنشینی) کاملا متفاوت جلوه کند. بنابراین انتقال تجربیات برای ادامه بقا و کمک از همنوعان برای یادگیری روش های کشت و برداشت و همکاری های گسترده تر و جوامع (نه اجتماعات) شکل گرفتند و شاید اولین مشاوره ها در این دوران آغاز شده باشد.
در یک چنین تغییر عظیمی بود که به تبع آن پارامترهایی همانند دولت سازی ، ملت سازی و فرهنگ و تمدن و تاریخ و خط جای خود را در اذهان بشری جا کرد. جنگ ها آغاز شدند و فرمانروایان برای کسب زمین و ثروت بیشتر اقدام کردند.
اگرچه واژه مشاوره به معنای امروزی آن در زمان های نخستین معنایی نداشت، در این بین نقش مشاوران جنگ و سایر مشاورانی که با عناوین مختلف (مشاور سیاست خارجی، مشاور امور مالی و غیره ) به مشاوره می پرداختند، روز به روز بیشتر شد.سان تزو فرمانده و استراتژیست بزرگ چینی در سال ۵۰۰ قبل از میلاد به درگاه پادشاه سرزمین وو احضار شد. علت احضار او اطلاع هِلو پادشاه وو از قصد کشور چو که بسیار قدرتمندتر از سرزمین وو بود، برای حمله به کشورش بود. هِلو دستور داد تا سان تزو بهترین و ماهرترین استراتژیست آن زمان برای چاره اندیشی به دربار احضار شود. یکی از قدیمی ترین کتاب های موجود در زمینه جنگ ، کتاب هنر جنگ اثر سان تزو می باشد.
سابقه مدیریت و مشاوره را به ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح یعنی هنگامی که سومریهای باستان به ثبت و ضبط و مکتوب کردن سوابق فعالیت های تجاری و اداری خود پرداختند می توان نسبت داد. برخی دیگر از سوابق مدیریت و مشاوره را می توان با بررسی مواردی نظیر نقش مدیریت و مشاوران در بنای اهرام ثلاثه مصر،شیوه کنترل و ارتباطات در امپراطوری روم باستان، و چهارچوب قانونی تجارت در ونیز قرن چهاردهم پی گرفت. ناگفته نماند که ایرانیان، چینیها، آلمانیها و برخی از اقوام گذشته نیز بینش های قابل تأملی در این زمینه داشتند.ولی تحولات عظیم در دوران صنعتی آغاز گردید. در مقاله ی دوران صنعتی و مشاوره مدیریت به نقش تحولات صنعتی در توسعه مشاوره مدیریت جهانی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.