از آنجا که وجود گروه‌های مشاوره‌ای متعدد، مسیرهای مبهم و متنوع شغلی و فقدان صلاحیت موجب شده درک درستی از آنچه یک مشاور مدیریت انجام می‌دهد، وجود نداشته باشد. بهتر است در ابتدا بدانیم مشاور مدیریت کیست و در واقع چه کاری انجام می‌دهد.
به عقیده خبرگان و کارشناسان این حوزه، اگرچه مشاوره مدیریت شغلی طاقت‌فرساست، اما یک انتخاب بسیار ارزشمند به حساب می‌آید. شغلی که با توجه به رویکرد اصلی نظام مدیریتی و شبکه کسب وکارهای دنیا، در سال های آینده جایگاه بسیار بالایی در ارگانیسم مشاغل به دست خواهد آورد.
مشاور مدیریت کیست؟ مروری کلی بر این حرفه
مشاوران مدیریت با مشتریان داخلی و جهانی (سازمان‌ها، مدیران، رهبران و تیم‌ها) برای شناسایی و حل مشکلات پیچیده تجاری، سازمانی، عملیاتی و تعریف و بهبود فرآیندها همکاری می‌کنند.
این شغل اگرچه یک حرفه کاملا رقابتی و جاه‌طلبانه است؛ اما می‌تواند مزایای طولانی‌مدتی را به همراه داشته باشد.
مشاوران مدیریت فرصت همکاری با تیم‌ها و مدیران ارشد درون سازمانی را دارند که این امر به ایجاد روابط قدرتمند و ساخت یک شبکه حمایتی کمک می‌کند.
از برنامه‌های مکرر و سفرهای سنگین، ساعات طولانی کار، یادگیری و توسعه مداوم، همکاری نزدیک تیمی و تمرکز بر پروژه‌های کوتاه و بلندمدت، به‌عنوان شاخصه‌های اصلی این شغل یاد می‌شود.
مشاوره مدیریت چیست؟
با گسترده‌تر شدن فعالیت شرکت‌ها و سازمان‌ها و درگیری مدیران با مشکلات و معضلات ریز و درشت، نیاز به مشاور بیش از هر زمان دیگری حس می‌شود، چراکه به عقیده بسیاری از کارشناسان، حضور فردی بی‌طرف که از بیرون روی فعالیت‌ها و روندهای سازمان نظارت دارد، بسیار حیاتی است.
شورای بین المللی موسسات مشاور مدیریت (ICMCI) مشاوره مدیریت را این گونه تعریف می کند. "ارائه مشاوره و کمک مستقل در مورد فرآیند مدیریت به مشتریانی که مسئولیتهای مدیریتی دارند "
فدراسیون اروپایی مشاوره مدیریت (FEACO) مشاوره مدیریت را این گونه تعریف می کند. "ارائه مشاوره و کمک مستقل در مورد مسائل مربوط به مدیریت است. این به طور معمول شامل شناسایی و بررسی مشکلات و / یا فرصتها ، توصیه اقدامات مناسب و کمک به اجرای آن توصیه ها است."
وظایف مشاور مدیریت:
پس از پاسخ به این پرسش که «مشاور مدیریت کیست؟» و «مشاوره مدیریت چیست؟»، حال این پرسش به وجود می‌آید که وظایف مشاور مدیریت چیست؟ کار اصلی یک مشاور مدیریت به طور کلی در این سه دسته بندی عمده قابل مطالعه است:
۱ - تخصص و مهارت‌های عملکردی
مشاوران مدیریت مشاوره‌های صنعتی و تخصصی خود را در زمینه‌هایی مانند استراتژی، ادغام، حاکمیت شرکتی، سازماندهی مجدد، طراحی سازمان، رهبری استراتژیک، عملیات، امور مالی، مدیریت ریسک، تحول دیجیتال، فناوری اطلاعات، مدیریت تغییر و توسعه سازمان، منابع انسانی، مدیریت استعداد، تبلیغات و بازاریابی ارائه می‌دهند.
۲ – تجزیه، تحلیل و ارزیابی عینی
یک مشاور مدیریت به عنوان یک شخص ثالث مورد اعتماد برای انجام تحقیق و تجزیه و تحلیل عمیق عمل می‌کند و سپس از منظر و چشم‌اندازی بی‌طرفانه، در مورد مسائل دشوار و مشکلات و مسائل پیچیده تجاری نظر و راهکار ارائه می‌دهد.
۳ – مدیریت پروژه
مشاوران مدیریت به طور مستقیم با مدیران ارشد و تیم‌های داخلی همکاری می‌کنند تا مشاوره‌های عملی خود در حوزه مدیریت سازمان و پروژه، شامل کلید زدن پروژه، اجرای آن و همچنین ارزیابی‌ها را ارائه دهند.
اگرچه مشاوره مدیریت در کنار واژه‌ای جامع مانند «مشاوره» قرار می‌گیرد؛ اما در واقع از مبحث آموزش‌ها و تمرین‌های عملیاتی منفک است.
با این حال، هر یک از این رشته‌های حرفه‌ای باید دارای روش یا چارچوبی پایدار و البته متفاوت، برای ارائه خدمات باشند.
موسسه‌های مشاوره مدیریتی معروف و باکیفیت، یک روش مشاوره صحیح ایجاد کرده‌اند که به وسیله آن مشاوران خود را از نحوه صحیح فعالیت در این حوزه، آگاه می‌کنند.
برای حفظ یک مزیت رقابتی و متمایز، این روش تمایل به انحصاری بودن دارد و به عنوان راهنمایی شناخته می‌شود که مشاوران مدیریت هنگام انجام ارزیابی، تجزیه و تحلیل، تشخیص مسائل، آزمایش فرضیات، مداخله، ارائه توصیه‌ها و خدمات پس از فروش به مشتریان نیز به آن وفادارند.
وجه تمایز مشاوران مدیریت بسیار موفق با دیگران
ذهنیت یک مشاوره مدیریت، تمام آن چیزی است که او را از دیگران متمایز می‌کند؛ این ادعایی است که تمامی مشاوران خبره و نامدار دنیا بر روی آن اتفاق نظر دارند.
بهترین مشاوران مدیریت کسانی هستند که تمایل به تفکر استراتژیک دارند و به تجزیه و تحلیل آماری، تفکر انتقادی و بهبود روند گرایش دارند.
مشاوران مدیریتی که در تجزیه و تحلیل مسائل، تشخیص مشکلات، اجرای مداخلات اساسی و طراحی راه‌حل‌های متمرکز بهترین هستند، کسانی‌اند که:
متفکران استراتژیک با توانایی تمرکز بر کل سیستم و در نظر گرفتن ارتباطات و وابستگی‌های متقابل درون آن هستند.
به رهبران و تیم‌های دیگر کمک کنند تا نه تنها چهره موفقیت ترسیم شود، بلکه از اینکه آیا ظرفیت عملیاتی برای تحقق آن وجود دارد یا خیر، اطمینان حاصل کنند.
از یک ذهنیت و روش بهبود فرآیند استفاده می‌کنند تا به طور موثر مشکلات را حل کنند. در عین حال، سیستم‌ها و فرایندهای فراتر از آن را ارزیابی می‌کنند تا احتمال پیامدهای منفی ناخواسته یا آسیب‌های طولانی مدت را به حداقل برسانند.
دامنه کامل استراتژی را درک کنند و اطمینان حاصل کنند که نتایج استراتژیک صحیح تعریف شده و سپس قدم‌های لازم را برای کمک به اجرا و اندازه‌گیری نتایج بردارند.
درک عمیقی از معیارهای عملکرد دارند و می توانند مشخص کنند که کدام داده‌ها با کدام معیارها همسو هستند و چگونه داده‌ها را به اطلاعات عملی تبدیل کنند تا تصمیم‌گیرندگان بتوانند از آن استفاده کنند. آن ها می دانند که چگونه و در چه قالبی، اطلاعات را به بهترین وجه منتقل کنند.
مشاور مدیریت به چه تحصیلات و تجربه‌ای نیاز دارد؟
حال باید به دنبال پاسخ این سوال رفت که برای تبدیل شدن به یک مشاور مدیریت به چه تحصیلات و تجربه‌ای نیاز است؟
شرایط تحصیلات و تجربه مورد نیاز برای نوع مشاوره مدیریتی که در آن کار می‌کنید یا قصد ورود به آن را دارید، متفاوت است.
به طور کلی، اساساً چهار طبقه مختلف در نردبان شغلی وجود دارد. صرف نظر از اینکه در یک شرکت بزرگ کار می‌کنید یا کوچک، سطح مشاوره شما در نهایت به تحصیلات، تجربیات و مهارت‌های شما بستگی دارد.
اولین سطح مشاوره، سطح ورودی است که به طور معمول افرادی که وارد آن می‌شوند، در قالب یک تحلیلگر بازرگانی یا دستیار مشاور، مشغول به کار می‌شوند. این سطح معمولاً به یک مدرک کارشناسی با تجربه بسیار کم (در صورت وجود) نیاز دارد.
سطح دوم معمولاً به عنوان سطح مشاور مدیریت واقعی شناخته می‌شود. برخی شرکت‌های بین‌المللی برای پذیرش کارجو در این سطح خواستار مدرک کارشناسی و چهار سال تجربه مشاوره یا مدرک کارشناسی ارشد و دو سال تجربه مشاوره هستند.
سطح سوم همان چیزی است که در این صنعت به عنوان مشاور ارشد یا سرپرست پروژه شناخته می‌شود. برای استخدام در این سطح معمولاً به معادل مدرک تحصیلات تکمیلی و هفت سال تجربه یا مدرک کارشناسی و ۱۰ سال تجربه مشاوره مستقیم نیاز است.
سطح چهارم به مثابه مدیر یا شریک موسسه است. برای فعالیت در این سطح معمولاً مدرک تحصیلات تکمیلی و بیش از ۱۰ سال تجربه مشاوره مستقیم مورد نظر است.
دوره تخصصی مشاوره مدیریت ؛ جایگزینی برای تحصیلات دانشگاهی
در حالی که در تمام سطوح بالا به مدرک تحصیلی اشاره شد؛ اما لازم است بدانید که همه مشاغل مشاوره‌ای لزوما به مدرک دانشگاهی نیاز ندارند.
برخی از سازمان‌ها به افراد اجازه می‌دهند به جای مدرک تحصیلی، تجربه کاری مربوطه را جایگزین کنند.
همچنین برخی مشاغل مشاوره‌ای وجود دارند که ممکن است هنوز به دروس و رشته‌های دانشگاهی راه نیافته باشند و برای جایگزینی آن از دوره تخصصی مشاوره مدیریت استفاده می‌شود.
در عین حال، کارآفرینانی هستند که مشاوره مشاغل بدون مدرک دانشگاهی را نیز آغاز کرده‌اند. به بیانی ساده‌تر، مدرک دانشگاهی هنوز در سازمان‌های مشاوره سنتی که مشاوره مدیریت تخصصی و مشاوره استراتژی را به‌عنوان خط اصلی کار خود قلمداد می‌کنند، طرفداران پروپاقرصی دارد.
مهارت‌ها و تخصص یک مشاور مدیریت موفق
این پرسش که «مشاور مدیریت کیست؟» صرفا در میان خود مشاوران مطرح نمی‌شود و سازمان‌ها و شرکت‌هایی که به دنبال مشاور ایده‌آل می‌گردند نیز آن را مطرح می‌کنند.
مهارت‌های مورد نیاز برای یک مشاور موفق، بسته به صنایع مختلف و مشتریان خاصی که یک شرکت مشاوره هدف قرار داده و با آن‌ها کار می‌کند، متفاوت است.
از شما انتظار می‌رود مهارت‌ها و تخصص‌های خود را به دقت برای صنایع اختصاص‌یافته به خودتان، تنظیم کنید.
همچنین، این انتظار از شما وجود دارد که مهارت و تخصص خود را در هر زمینه‌ای که می‌خواهید خدمات مشاوره‌ای و راهبردی ارائه کنید، توسعه دهید.
بالا رفتن از نردبان شغلی در این صنعت، نیازمند مهارت‌ها و دانسته‌های بیشتر است.
لازم به تکرار است که کار مشاوره مدیریت با مسافرت‌های مداوم، صرف زمان زیاد برای مشتری و حتی صرف زمان بسیار بیشتری برای پردازش و تجزیه و تحلیل کار نیاز دارد.
علاوه بر تخصص‌های ویژه، به بسیاری از مهارت‌های زیر نیز احتیاج خواهید داشت که بسته به سطح کاری‌تان، متفاوت است:
صلاحیت فکری
صلاحیت ارتباطی
صلاحیت رهبری
صلاحیت فنی
مزایا و معایب شغل «مشاوره مدیریت»
با گسترده‌تر شدن تجارت در حوزه‌های مختلف، مشاوران این روزها جایگاه بسیار مهمی در چارت سازمانی ادارات، شرکت‌ها و کسب‌وکارها دارند، به‌طوری که بدون نظر و تحلیل آنان بر روی روند و نتایج، قدمی برداشته نمی‌شود.
با این حال، این رده شغلی از مزایا و معایب متعددی برخوردار است. از مهم‌ترین مزایای این شغل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان فعالیت گسترده در سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف
- حقوق و مزایای رضایت‌بخش
- ساعت کاری منعطف‌تر نسبت به دیگر رده‌های شغلی سازمان
- جایگاه اجتماعی مناسب در میان عموم مردم
همچنین، معایب این شغل در موارد زیر خلاصه می‌شود:
- فرسودگی بالا به دلیل سفرهای طولانی و متعدد.
- احتمال کلافگی در صورت سروکار داشتن با تعداد افراد زیاد.
به طور کلی، اگر هدف شما ورود یا عملکردی موفقیت‌آمیز در رشته مشاوره مدیریت است، تحصیلات، تجربه و مهارت‌های خود را افزایش دهید تا با آنچه شرح داده شد، همسو شوید.
همچنین پیشنهاد می‌شود در زمینه مصاحبه شغلی و طریقه موفقیت در آن، مطالعه لازم را داشته باشید، چراکه نقش بسیار مهمی در روند و آینده شغلی‌تان خواهد داشت.